ڕاستکردنەوەی ڕووبەری ئەو موڵکەیە، کە بە هەڵە تۆمارکراوە.
زەوی و خانوبەرە
وەرگرتنەوەی ئەو زەوییانەی لەبەر دەستی خاوەنەکانیانە و زیاترە لە ڕادەی لادان (تجنیب)، واتا وەرگرتنەوەی دۆنمی زەوی زیادەیە لەو ڕادەیەی کە یاسا دیاریکردووە.
مەبەست لێی ڕێککەوتنی میراتگران یان بەشێکیانە لەسەر دەرهێنانی هەندێکیان لە میرات یان لەسەر گواستنەوەی مافیان لە بەرامبەر قەرەبوویەکی دیارکراو لە میرات. یان قەرەبوویەکی تر یان موڵکێک بەناوی چەند کەسێک بێت و یەکێکیان یان زیاتر لێی دەربچێت و واز لە پشکی خۆی بێنێت، مامەڵەی لێدەرچوون (تخارج) دەکات بەپێی بەڵگەنامەی لێدەرچوون (حجة التخارج) کە لە دادگای تایبەتمەند دەرچووبێت.
مافی بانانە، گرێبەستێکە لە سەر موڵکێک لە نێوان خاوەن موڵک و بەکرێگری بانانە، بە گرێبەستی بەکرێدانی درێژخایەن ناودەبرێت، بەپێی ناوەڕۆکەکەی خاوەن موڵک مافی بیناکردن و بەکارهێنان دەدات بە کرێگر بەپێی ئەو مەرجانەی لە گرێبەستەکەدا لەسەری ڕێککەوتوون.
ئەم خزمەتە بە کرێدان و فرۆشتن و بانانە (مساطحە)ی موڵکەکانی وەزارەتی دارایی و ئابوورییە بە هاوڵاتیان و کۆمپانیاکان، هەروەها تەرخانکردن و تۆمارکردنی زەوییە بۆ لایەنەکانی تری حکومەت.
دیاریکردنی پشکی هاوبەشەکانە لە موڵكێک یان چەند موڵكێک، کە پشکەکانیان بە شێوەی کۆبەشیی (شیوع) تۆمار کرابێت. ئەو دابەشکردنە دوو جۆرە:
یەکەمیان جیاکردنەوە (تفریق)، کە پشکی هاوبەشەکان لە موڵكێكی هاوبەش جیا دەکاتەوە و، هەر بەشێکیان بە شێوەی موڵكی تەواو بە ناوی هاوبەشەکان تۆمار دەکات. جۆری دووەم دابەشکردنی کۆکەرەوەیە (قسمة جمع) کە بریتییە لە دیاریکردنی پشکی موڵکە هاوبەشەکان و کۆکردنەوەیان لە یەک (١) موڵک یان زیاتر کە هەر هاوبەشێک بەری دەکەوێت.
یەکەمیان جیاکردنەوە (تفریق)، کە پشکی هاوبەشەکان لە موڵكێكی هاوبەش جیا دەکاتەوە و، هەر بەشێکیان بە شێوەی موڵكی تەواو بە ناوی هاوبەشەکان تۆمار دەکات. جۆری دووەم دابەشکردنی کۆکەرەوەیە (قسمة جمع) کە بریتییە لە دیاریکردنی پشکی موڵکە هاوبەشەکان و کۆکردنەوەیان لە یەک (١) موڵک یان زیاتر کە هەر هاوبەشێک بەری دەکەوێت.
ئهم خزمهتە پێشکهشدهکرێت بۆ ههموو بنکە گەشتیارییەکانی ههرێمی کوردستان (هۆتێل، مۆتێل، ئەپارتمێنتی ڕاخراوی، گوندی گەشتیاری، کۆمەڵگای گەشتیاری، ڕێستورانت، کافێتریا، خواردەمەنی خێرا، شاری یاری، هۆڵی ئاهەنگێڕانی خێزانی، یانەی شەوانەی کۆمەڵایەتی، فرۆشگای (مەی فرۆشتن)، نووسینگە و کۆمپانیای فرۆشتنی مەی بە کۆ، مەساج لە ناو هۆتێل، ڕێستورانت و باڕ لە دەرەوەی هۆتێل، سینەما، (ئاهەنگ)ی تایبەت لە هۆتێل، (ئاهەنگ)ی تایبەت لە ڕێستورانت و باڕ).
پێدانی پێشینەی خانوبەرە بە هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان، بە مەبەستی دروستکردنی یەکەی نیشتەجێبوون لە شار و قەزا و ناحیە و گوندەکان.
بریتییە لە تۆمارکردنى گرێبەستێک لە نێوان فرۆشیار و کڕیار، بەڵام کڕیار کەسى واتاییە (شخص معنوي)، بەپێى یاسا ئەم کەسایەتییە پێدراوە وەکو (کۆمپانیا و کۆمەڵە و ڕێکخراوەکان)، کە بەپێی چەند مەرجێک و ڕەزامەندیی لایەنە پەیوەندیدارەکان تۆمارکردنەکە ئەنجامدەدرێت.
دابینکردنی پارچەیەک زەوی بۆ زیندانیکراو و گیراوی سیاسی یان وارسەکانی (هاوسەر، منداڵ، دایک، باوک)، ئەگەر خۆی لە ژیاندا نەمابوو، بە مەبەستی بەکارهێنانی وەک شوێنی نیشتەجێبوون.
ئەم زەوییە بێبەرامبەر پێیدەدرێت و ڕێگر نابێت لە وەرگرتنی پارچە زەوی تر لە لایەن زیندانییەکەوە، واتا بە سوودمەند هەژمار ناکرێت.
ئەم زەوییە بێبەرامبەر پێیدەدرێت و ڕێگر نابێت لە وەرگرتنی پارچە زەوی تر لە لایەن زیندانییەکەوە، واتا بە سوودمەند هەژمار ناکرێت.